Cơ hội và thách thức của ngành ngân hàng Việt Nam trong quá trình chuyển đổi số

Với sự dịch chuyển về công nghệ trong kỷ nguyên mới, việc các ngân hàng Việt Nam nắm rõ những cơ hội và thách thức phía trước trong công cuộc chuyển đổi số của ngành trở nên vô cùng quan trọng. Sự thành công của yếu tố chuyển đổi số trong ngành ngân hàng đòi hỏi những người đưa ra quyết định phải có một chiến lược tiếp cận vấn đề mới trong quy trình nội bộ doanh nghiệp cũng như bức tranh lớn về công nghệ hiện hữu.

Các số liệu đáng chú ý trong quá trình chuyển đổi số của ngân hàng

Sự phát triển không ngừng của công nghệ trong thời đại mới đòi hỏi ngành ngân hàng cần cập nhật hệ thống và số hóa quy trình liên tục.  Trong những năm trở lại đây, các ngành ngân hàng tại việt nam đã chứng minh năng lực chuyển đổi số và đạt được nhiều thành tựu cụ thể:

Theo dữ liệu từ Ngân Hàng Nhà Nước, trong năm 2024 đã chứng kiến số lượng lớn của người trưởng thành có tài khoản ngân hàng, đạt 87,08%. Số liệu này cho thấy qua việc đẩy mạnh công nghệ mở tài khoản online, nay ngân hàng Việt đã có thể tiếp cận với một lượng lớn khách hàng từ các vùng nông thôn, nơi mà việc di chuyển đến các chi nhánh ngân hàng gặp nhiều khó khăn. Số liệu thống kê đến hết tháng 11/2024 cho thấy số lượng máy POS tăng 42,82%, cùng với đó số lượng giao dịch qua máy ATM giảm 12,87% so với cùng kỳ năm 2023. Những số liệu này cho thấy việc rút tiền mặt đang trở nên ít phổ biến hơn và được tháy thế bởi những thói quen thanh toán không tiền mặt.

Số lượng giao dịch số hóa tại thị trường trong những năm trở lại đây cũng đang tăng lên nhanh chóng. Với sự chuyển biến về nhiều công nghệ thanh toán và sự thay đổi về hành vi mua hàng của người dân, thị trường Việt Nam đã ghi nhận những tín hiệu tích cực. Theo báo cáo E-conomy SEA 2024 từ Google, Temasek và Bain & Company, tổng giao dịch không tiền mặt đã đạt khoảng 149 tỷ USD vào năm 2024, tăng 18,2% so với năm 2023. Xét về các phương thức thanh toán không tiền mặt, ta có thể thấy rõ sự đa dạng hóa trong các phương thức thanh toán tại Việt Nam. Các phương thức thanh toán phổ biến tại Việt Nam như thanh toán qua mã QR, thanh toán không tiếp xúc qua NFC, thanh toán tích hợp thẻ vào thiết bị di động Apple Pay đã trở nên ngày càng phổ biến không chỉ ở những thành phố lớn như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh mà còn len lỏi vào cuộc sống ở những tỉnh thành khác.

Những cơ hội mới mở ra cho ngân hàng trong quá trình chuyển đổi số

Kỷ nguyên chuyển đổi số mở ra nhiều cánh của và cơ hội mới cho toàn ngành ngân hàng tại Việt Nam cũng như trên thế giới. Khi xã hội có sự biến chuyển liên tục về mặt nhận thức và hành vi của người dân về thanh toán không tiền mặt, việc các ngân hàng áp dụng cải tiến quy trình và số hóa sản phẩm sẽ mở ra những cơ hội lớn như:

Mở rộng phạm vi dịch vụ: Công nghệ thanh toán và mở tài khoản online sẽ giúp cho việc tiếp cận những khách hàng ở khu vực nông thôn và vùng sâu trở nên dễ dàng hơn. Việc khai báo và mở tài khoản online sẽ giúp cho người dân dễ dàng kích hoạt tài khoản ngân hàng mới. Ngoài ra, thông qua việc đẩy mạnh thanh toán không tiền mặt sẽ tạo điều kiện phát triển kinh tế cho những khách hàng ở vùng sâu vùng xa, nơi mà việc tiếp xúc với các chi nhánh ngân hàng và máy rút tiền tự động còn nhiều hạn chế.

Tăng cường hiệu quả quy trình hoạt động của ngân hàng: Với việc áp dụng các công nghệ mới và các quy trình, ngân hàng sẽ cải thiện rõ rệt về tính hiệu quả và chi phí vận hành. Với sự xuất hiện của các công nghệ mới trong ngành ngân hàng, đặc biệt là việc ứng dụng AI và dữ liệu lớn (Big Data) và quy trình vận hành sẽ giúp cho ngân hàng đưa ra những quyết định chính xác trong kinh doanh, giảm thiểu sai sót và tối ưu chi phí vận hành.

Cải thiện trải nghiệm của thế hệ khách hàng mới: Với tiêu chuẩn ngày càng cao trong xã hội mới, các ngân hàng với tốc độ cập nhật xu hướng chuyển đổi số nhanh chóng sẽ chiếm ưu thế trong việc tìm kiếm khách hàng mới. Các dịch vụ ngân hàng mới như ví điện tử, vay trực tuyến và các dịch vụ thanh toán không tiếp xúc mang lại sự tiện lợi, nhanh chóng và trải nghiệm cá nhân hóa cho khách hàng, đáp ứng được nhu cầu của nhiều tập khách hàng trong thời đại mới.

Những thách thức trong quá trình chuyển đổi số của ngân hàng

Bên cạnh những cơ hội tiềm năng ở thời đại số hóa hiện nay, ngân hàng cũng cần nhận thức được những khó khăn và thách thức của quy trình chuyển đổi số trong ngành để đưa ra được những giải pháp phù hợp. Việc thay đổi và số hóa quy trình kinh doanh đòi hỏi một sự chắc chắn và bền vững, được thực hiện bởi những chuyên gia đã có kinh nghiệm và nắm rõ quy trình, nghiệp vụ cũng như những vấn đề thường gặp trong hệ thống ngân hàng. Những thách thức chính trong quá trình chuyển đổi số có thể kể đến như:

An toàn và bảo mật thông tin: Với nhiệt gia tăng của các giao dịch không tiền mặt, việc đặt ra một yêu cầu về bảo mật cao trở thành ưu tiên hàng đầu của ngân hàng trong quá trình chuyển đổi. Trong bối cảnh các thủ đoạn lừa đảo tài chính đang trở nên ngày càng tinh vi và phức tạp với sự hỗ trợ của công nghệ, các ngân hàng cần có những giải pháp ngăn ngừa rủi ro song hành với tốc độ chuyển đổi số nhằm bảo vệ hệ thống giao dịch nội bộ cũng như bảo vệ khách hàng.

Nâng cấp hạ tầng công nghệ cũ kỹ: Đối với nhiều ngân hàng, đặc biệt là những ngân hàng lớn với lịch sử hoạt động lâu đời, việc tích hợp các công nghệ mới vào hệ thống sẽ gặp nhiều khó khăn hơn. Do những hệ thống công nghệ cũ đã được sử dụng một thời gian dài, việc tích hợp công nghệ mới nếu không được thực hiện với một chiến lược bài bản và chắc chắn có thể gây ra một sự nhiễu loạn trong hoạt động của ngân hàng.

Thiếu hụt nguồn nhân lực trẻ có chuyên môn: Do ngân hàng là một ngành kinh doanh lâu đời, việc quá phụ thuộc vào những mô hình hoạt động truyền thống sẽ làm cho việc tiếp cận những nhân tài trẻ tuổi trở nên khó khăn hơn so với những ngành khác, nhất là nguồn nhân lực trong nhóm ngành công nghệ. Để thực sự có cơ hội tìm kiếm và thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao vừa có những nghiệp vụ nhất định về ngân hàng và công nghệ, các ngân hàng tại Việt Nam cần có những chiến lược đúng chắn trong việc giữ chân nguồn nhân lực này.

Kết

Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu và mang lại nhiều cơ hội cho ngành ngân hàng Việt Nam trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ và mở rộng thị trường. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa những cơ hội này, các ngân hàng cần chủ động đối mặt và vượt qua các thách thức về an ninh, hạ tầng, nguồn nhân lực và pháp lý. Việc đầu tư vào công nghệ, đào tạo nhân sự và hợp tác chặt chẽ với các cơ quan quản lý sẽ là chìa khóa giúp ngành ngân hàng Việt Nam chuyển đổi số thành công và phát triển bền vững trong tương lai.