Sự phát triển của Open Banking tại Việt Nam và trên thế giới đang diễn ra như thế nào?

Xu hướng Open Banking tại Việt Nam và trên thế giới trong vòng vài năm trở lại đây đã có những bước nhảy vọt đáng kể. Kể từ năm 2018, Open Banking đã bắt đầu được chú ý rộng rãi trên khắp Châu Âu, được thúc đẩy bởi Chỉ thị Dịch vụ thanh toán 2 (PSD2), yêu cầu các ngân hàng phải cung cấp API để chia sẻ dữ liệu với các bên thứ ba, đồng thời bảo vệ quyền lợi và bảo mật thông tin khách hàng.

Xu hướng phát triển của Open Banking trên thế giới

Bắt đầu từ năm 2018, trên 68 quốc gia từ khắp nơi trên thế giới đã bắt đầu xây dựng những bộ khung cho Open Banking. Một vài ví dụ tiêu biểu có thể kể đến như đạo luật PSD2 (Payment Services Directive 2 – Chỉ thị dịch vụ thanh toán thứ 2) của liên minh châu Âu EU được ban hành nhằm thúc đẩy cạnh tranh, đổi mới và bảo vệ người tiêu dùng trong lĩnh vực thanh toán. Tiếp theo đó, các bộ luật mới từ khắp nơi trên thế giới được hình thành để đẩy mạnh xu hướng chia sẻ dữ liệu từ các ngân hàng, điển hình như bộ luật OBIE (Open Banking Implementation Entity) từ UK, hay CDR (Consumer Data Right) từ nước Úc và rất nhiều quốc gia khác như Hồng kông, Singapore, Brazil, Canada và Nhật Bản. Một số những xu hướng chính đang diễn ra trên thế giới có thể kể đến như:

• Mở rộng sang Open Finance và Open Data: Nếu như Open Banking chỉ dừng lại ở việc chia sẻ những dữ liệu cơ bản của khách hàng như thông tin giao dịch, thanh toán thì Open Finance (Tài chính mở) là bước đi tiếp theo của hệ thống tài chính. Bằng việc mở rộng tệp dữ liệu được chia sẻ của khách hàng như dữ liệu về đầu tư, bảo hiểm, hưu trí …, hệ sinh thái số sẽ được mở rộng và theo đó hệ giá trị mang lại cho khách hàng cũng sẽ càng ngày càng lớn.

• Tích hợp với AI và Machine Learning: Với việc tích hợp những công nghệ mang tính cách mạng vào hệ thống dữ liệu phong phú của ngân hàng, giờ đây các sản phẩm và giá trị mang lại cho khách hàng sẽ ngày càng được cá nhân hóa mạnh mẽ. Không chỉ vậy, AI và Machine Learning còn giúp cho các giao dịch của khách hàng trở nên an toàn hơn thông qua việc kiểm soát rủi ro trong thời gian thực, hỗ trợ bảo mật cho khách hàng.
• Sự phát triển của các dịch vụ trả phí định kỳ (VRPs – Variable Recurring Payments): Open Banking mở ra cơ hội cho các dịch vụ trả phí định kỳ. Việc người dùng có thể ủy quyền cho bên thứ ba tự động thực hiện giao dịch sẽ giúp cắt giảm chi phí và tăng sự thuận tiên cho khách hàng.
• Mở rộng các dịch vụ ngân hàng xuyên biên giới: Việc đẩy mạnh các tính năng Open Banking sẽ giúp cho việc xử lý các giao dịch xuyên biên giới trở nên dễ dàng hơn. Thông qua Open Banking, dữ liệu tài chính xuyên quốc gia sẽ được liên thông, giúp cho việc cung cấp dịch vụ tài chính trở nên minh bạch và hiệu quả hơn.

Đọc thêm: Tối Ưu Hóa Quản Trị và Thiết Kế Hệ Thống Open Banking: Định Hướng Phát Triển Các Tính Năng Mới Cho Ngân Hàng Số

Những thành tựu mở rộng Open Banking của các ngân hàng tại Việt Nam

Trong những năm trở lại đây, Open Banking đang được đẩy mạnh với sự hỗ trợ của ngân hàng nhà nước Việt Nam (SBV), tạo tiền đề cho việc áp dụng Open API trong ngành ngân hàng. Nhiều ngân hàng thương mại lớn đã triển khai các nền tảng Open API và đạt những thành tựu đáng kể. Mặc dù bộ khung cho Open Banking vẫn đang được phát triển, các ngân hàng lớn như OCB, VietinBank, BIDV hay MB đã có được những thành tựu đầu tiên:

• OCB: Đã phát triển hơn 200 Open API, xử lý trung bình hơn 6 triệu giao dịch mỗi tháng, tích hợp sâu với các hệ sinh thái ngành nghề như logistics, F&B, retail, giúp doanh nghiệp và khách hàng cá nhân thực hiện giao dịch thuận tiện hơn. OCB ghi nhận mức tăng trưởng khách hàng doanh nghiệp sử dụng Open API vượt 200% trong năm 2024, với số lượng đối tác mới tăng gần gấp đôi tổng lũy kế các năm trước, góp phần gia tăng tỷ lệ CASA trên 30%
• VietinBank: Ra mắt nền tảng VietinBank iConnect từ năm 2019, với hơn 55 triệu giao dịch tài chính mỗi tháng qua nền tảng này, hỗ trợ các đối tác fintech phát triển ứng dụng dựa trên API mở.
• BIDV: Ra mắt nền tảng BIDV Open API với 15 gói API, có khoảng 60 đối tác thử nghiệm và tích hợp, dự kiến phục vụ hàng triệu khách hàng cá nhân và doanh nghiệp vào năm 2025.
• MB: Xây dựng Innovation Lab để cải tiến hệ thống API, cung cấp các dịch vụ tài chính hiện đại, bao gồm cả các giải pháp thanh toán và thẻ y tế thông minh, nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Ngoài ra, các ngân hàng khác cũng đang tích cực mở rộng hợp tác với các fintech và đối tác công nghệ để phát triển các sản phẩm dịch vụ mới dựa trên nền tảng Open Banking, tạo ra hệ sinh thái tài chính mở, đa dạng và tiện ích hơn. Open Banking giúp các ngân hàng phát triển các giải pháp thanh toán thời gian thực, quản lý tài chính cá nhân cá thể hóa, tích hợp thương mại điện tử, và các dịch vụ tài chính số khác nhằm nâng cao trải nghiệm người dung. Không chỉ vậy, Open Banking tại Việt Nam được kỳ vọng giúp giảm tỷ lệ người dân chưa tiếp cận dịch vụ tài chính chính thức bằng cách sử dụng dữ liệu phi truyền thống để đánh giá tín dụng, mở rộng dịch vụ đến vùng sâu vùng xa và các đối tượng chưa được phục vụ.

Về mặt pháp lý, ngân hàng nhà nước Việt Nam đã ban hành thông tư 64/2024/TT-NHNN quy định về Open Banking, tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho việc triển khai Open API và chia sẻ dữ liệu tài chính an toàn. Các ngân hàng đã phối hợp với các nhà cung cấp công nghệ trong và ngoài nước như SAVIS và Konsensus để xây dựng khung pháp lý, vận hành và bảo mật phù hợp với chuẩn mực quốc tế, đảm bảo an toàn thông tin và quyền lợi người dung. Việc áp dụng các tiêu chuẩn mở, tương thích với các chuẩn quốc tế như của Anh, Úc giúp Việt Nam phát triển hệ sinh thái Open Banking có tính liên thông cao, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tăng cường niềm tin người tiêu dùng.

Tương lai của Open Banking tại Việt Nam

Trong tương lai của ngành ngân hàng Việt Nam, xu hướng Open Banking sẽ còn phát triển hơn nữa. Một số những xu hướng chính có thể kể đến như:

• Mở rộng và nâng cao hệ sinh thái ngân hàng mở: Open Banking không chỉ dừng lại ở việc chia sẻ dữ liệu tài chính mà đang phát triển thành tài chính mở (Open Finance), mở rộng sang các dịch vụ tài chính khác như bảo hiểm, đầu tư, và xa hơn nữa là nền kinh tế mở (Open Economy) kết nối các lĩnh vực tài chính và phi tài chính, tạo ra hệ sinh thái số đa dạng và phong phú hơn. Hạ tầng chung về Ngân hàng mở do các tổ chức như NAPAS phát triển sẽ giúp kết nối các ngân hàng, fintech và các bên thứ ba, giảm thiểu rủi ro, tiết kiệm chi phí, tăng khả năng mở rộng dịch vụ và nâng cao trải nghiệm khách hàng.

• Ứng dụng công nghệ mới vào hệ sinh thái Open Banking: Những công nghệ mới như AI và Machine Learning sẽ nhanh chóng được tích hợp vào hệ thống của ngân hàng, giúp nâng cao khả năng phân tích dữ liệu, cải thiện an ninh bảo mật và cá nhân hóa dịch vụ cho khách hàng. Với một lượng dữ liệu khổng lồ từ ngân hàng cùng với những dữ liệu bên ngoài, trong tương lai mỗi khách hàng sẽ nhận được những sản phẩm và dịch vụ phù hợp nhất từ ngân hàng.
• Thúc đẩy chuyển đổi số ngành ngân hàng và kinh tế số quốc gia:  Nhà nước đã và đang xây dựng và ban hành các quy định rõ ràng về chia sẻ dữ liệu, bảo mật thông tin và trách nhiệm của các bên tham gia theo các tiêu chuẩn quốc tế. Việc áp dụng các tiêu chuẩn kỹ thuật và bảo mật  sẽ giúp Việt Nam nâng cao độ an toàn, bảo vệ quyền riêng tư và tăng cường niềm tin của khách hàng. Các ngân hàng cũng đã và đang đầu tư vào hệ thống công nghệ hiện tại, đảm bảo khả năng tích hợp và mở rộng, đồng thời tăng cường các biện pháp bảo mật để bảo vệ dữ liệu người dùng.

Đọc thêm: Open Banking: Cú hích mới mở ra 'kỷ nguyên' hợp tác cho Ngân hàng Việt

Kết

Tương lai của Open Banking tại Việt Nam hứa hẹn sẽ bùng nổ, trở thành nền tảng quan trọng thúc đẩy tài chính toàn diện và đổi mới sáng tạo trong ngành ngân hàng. Với sự hỗ trợ từ chính sách, công nghệ và hợp tác đa bên, Open Banking sẽ góp phần nâng cao trải nghiệm khách hàng, mở rộng hệ sinh thái số và thúc đẩy phát triển kinh tế số quốc gia.