Các mô hình quản lý dự án phổ biến IT Business Analyst cần nắm vững

Mỗi mô hình quản lý dự án mang một triết lý và phương thức quản lý khác nhau, phù hợp với từng bối cảnh và mục tiêu cụ thể. Trong bài viết này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về sự khác nhau giữa hai mô hình quản lý thường gặp, những điểm có lợi và những thách thức mà hai mô hình này có trong việc triển khai một dự án phần mềm hoàn chỉnh.

Mô hình Waterfall là gì?

Waterfall là mô hình quản lý dự án tuần tự, trong đó mỗi giai đoạn phải được hoàn tất hoàn toàn trước khi chuyển sang giai đoạn tiếp theo. Giống như nước chảy từ đỉnh thác xuống – không thể chảy ngược, các bước triển khai dự án cũng không thể quay lại. Các giai đoạn của mô hình Waterfall sẽ bán sát các mục chính của SDLC, bao gồm giai đoạn lên kế hoạch (Planning), Thu thập yêu cầu (Requirement), Thiết kế sản phẩm (Design), Phát triển sản phẩm (Development), Kiểm tra sản phẩm (Testing), bàn giao và bảo trì (Deployment and Maintenance). Mô hình Waterfall sẽ là lựa chọn tốt trong quá trình quản lý dự án khi dự án có yêu cầu rõ ràng về đầu ra và ít sự thay đổi, khách hàng hiểu rõ họ cần gì và không can thiệp nhiều trong quá trình phát triển sản phẩm.

Khi triển khai dự án theo mô hình Waterfall, các BA cần chú ý tương tác với khách hàng thường xuyên trong giai đoạn đầu để hiểu rõ những yêu cầu của khách hàng, tránh trường hợp hiểu chưa đầy đủ hoặc thậm chí là hiểu sai nhu cầu của khách hàng làm ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng của dự án. Việc giao tiếp kỹ lưỡng với khách hàng trong giai đoạn đầu cũng giúp cho BA có thể phân tích rủi ro ngay từ đầu như công nghệ hay con người thay đổi để có kế hoạch hành động. Cùng với đó, BA cần xác định rõ người đưa ra quyết định về sản phẩm, ai là người chịu trách nhiệm nghiệm thu hay thay đổi để tránh các rủi ro về “hợp đồng mập mờ” – khi khách hàng ghi yêu cầu nhỏ nhưng khi nghiệm thu lại đòi hỏi tính năng lớn hoặc không có trong khi trao đổi.

Đọc thêm: Vòng đời phát triển sản phẩm (Software Life Cycle Development) và vai trò của IT Business Analyst

Mô hình Agile là gì?

Agile là một phương pháp phát triển phần mềm linh hoạt, tập trung vào việc chia nhỏ sản phẩm thành các phần nhỏ để có thể bàn giao sớm và liên tục. Thay vì đợi đến cuối dự án mới có sản phẩm hoàn chỉnh, Agile cho phép khách hàng tiếp cận sản phẩm sớm nhất có thể, thử nghiệm, phản hồi và điều chỉnh nhanh chóng. Có 4 nguyên lý cố lỗi khi triển khai dự án theo Agile (trích từ Agile Manifesto):

• Cá nhân và tương tác hơn là quy trình và công cụ
• Phần mềm chạy được hơn là tài liệu đầy đủ
• Hợp tác với khách hàng hơn là đàm phán hợp đồng
• Phản hồi với thay đổi hơn là bám sát kế hoạch

Trong phương pháp Agile, dự án sẽ được chia thành các vòng phát triển nhỏ hơn (thường được gọi là Sprint hoặc Iterations). Mỗi một vòng sẽ là một vòng đời phát triển phần mềm đầy đủ (SDLC), thường kéo dài từ 1-4 tuần. Sản phẩm được phát triển lặp lại và gia tăng giá trị theo thời gian. Đới với mô hình Agile, khách hàng sẽ được nhìn thấy sản phẩm sớm để điều chỉnh liên tục, phù hợp với các dự án có yêu cầu thay đổi thường xuyên. Để sử dụng mô hình dự án Agile một cách hiệu quả, BA cần trao đổi với khách hàng thường xuyên có chuẩn bị cho mình một bức tranh tổng quan trước khi bắt tay vào dự án để tránh bị chệch hướng.

Đọc thêm: BACCM – Mô hình cơ bản dành cho các Business Analyst

Kết

Việc hiểu và lựa chọn mô hình quản lý dự án phù hợp là yếu tố sống còn trong quá trình phát triển sản phẩm. Waterfall và Agile là hai công cụ mạnh mẽ trong “hộp công cụ” của người quản lý dự án. Chúng ta cần lựa chọn đúng mô hình, đúng bối cảnh và đúng mục tiêu để tối ưu hiệu quả và giá trị mang lại cho cả khách hàng và tổ chức.