Thị trường chứng khoán biến động và sự chuyển mình mạnh mẽ sau đại dịch Covid-19

Tháng 3 năm 2020, thị trường chứng khoán lao xuống dốc khi thế giới phải đối mặt với sự lây lan đáng sợ của một loại virus lạ, chỉ số S&P 500 đã sụt giảm hơn 15% vào ngày 11 - 12/03 và đến 23/03, chỉ số này đã giảm tới hơn 30%.
Đáng ngạc nhiên hơn, thị trường sau đó đã trở mình mạnh mẽ nhờ sự hỗ trợ từ lực đẩy kép của chính sách tiền tệ và tài khóa, bao gồm cả việc triển khai các chương trình tự Cục Dự trữ Liên bang. Chỉ số S&P 500 tăng gần 80% so với tháng 3 năm 2020.
 

Một năm sau đại dịch Covid, thị trường chứng khoán đã phục hồi theo những cách mà Phố Wall không bao giờ tưởng tượng được. Nước Mỹ đã thích nghi, và các nhà đầu tư cũng vậy. Khi nền kinh tế bắt đầu mở cửa trở lại, tiền đổ vào cổ phiếu các ngành năng lượng, công nghiệp, vật liệu và tài chính. Các lĩnh vực này hiện dẫn đầu thị trường, thay thế vị trí các cổ phiếu công nghệ. 

Các ngành năng lượng và vật liệu đã tăng giá gấp đôi kể từ tháng 3 năm ngoái, trong khi ngành công nghiệp và tài chính tăng khoảng 95%. Công nghệ tăng khoảng 83%. Trong khi đó, các dịch vụ truyền thông tăng khoảng 72%.

Hàng loạt nhà đầu tư mới tham gia vào cuộc chơi chứng khoán

Đại dịch Covid-19 đã thúc đẩy hàng loạt nhà đầu tư mới tham gia thị trường chứng khoán, và một cuộc khảo sát từ Charles Schwab đã được thực hiện trong nỗ lực ước tính quy mô của thế hệ nhà giao dịch này.

Schwab đã khảo sát 1000 người trong độ tuổi từ 21 đến 75 với nhiều dữ liệu nhân khẩu học khác nhau và phát hiện ra rằng 476 người trong đó đã đầu tư vào thị trường chứng khoán. 15% trong số gần 500 nhà đầu tư này bắt đầu tham gia thị trường chứng khoán vào năm 2020. Schwab - hiện có 31,5 triệu khách hàng và tài sản 6,9 nghìn tỷ đô-la do sự bùng nổ của đầu tư bán lẻ - gọi làn sóng nhà đầu tư mới này là “Nhà đầu tư thế hệ”. Theo Jonathan Craig - Phó chủ tịch điều hành cấp cao của Charles Schwab, nhà đầu tư thế hệ tập hợp những người gắn bó với nhau không phải bằng năm sinh mà bằng thời điểm bắt đầu hành trình đầu tư và đang trên con đường sở hữu hay đạt được các mục tiêu tài chính của họ.

Schwab nhận thấy rằng những nhà đầu tư mới này không chỉ là những người trẻ tuổi mà còn có cả những người lớn tuổi mới bắt đầu bước vào cuộc chơi. Nhà đầu tư thế hệ có độ tuổi trung bình là 35, so với các nhà đầu tư trước năm 2020 có độ tuổi trung bình là 48. Hơn 50% nhà đầu tư thế hệ là thế hệ trẻ, 22% thuộc thế hệ X, 16% thuộc thế hệ Z và 11% thuộc thế hệ Baby Boomer. Các nhà đầu tư thế hệ bị Covid-19 tác động về mặt tài chính nhiều hơn các nhà đầu tư giao dịch trước năm 2020. Khoảng 55% số người được khảo sát cho biết họ bắt đầu đầu tư trong thời gian xảy ra đại dịch để xây dựng quỹ khẩn cấp và 53% cho biết họ đã bắt đầu có thêm nguồn thu nhập từ việc đầu tư.

Xem thêm: Sự chuyển dịch của ngành ngân hàng và thế hệ Millennials

Nhưng đối với Gen Y, đó mới chỉ là khởi đầu. Họ cũng khao khát được tiếp cận với những nguồn kiến thức và lời khuyên về đầu tư:

• 94% muốn truy cập thông tin và các công cụ tài chính để tự mình nghiên cứu
• 90% muốn có tài nguyên giáo dục để cải thiện kỹ năng đầu tư của họ
• 82% quan tâm đến việc tiếp cận với một chuyên gia đầu tư để được trợ giúp và hướng dẫn liên tục

Giao dịch bán lẻ vừa kết thúc một năm kỷ lục vào 2020, khi thị trường biến động chưa từng có và việc lockdown vì Covid-19 đã tạo ra cơ hội cho các nhà đầu tư nắm bắt khi thị trường chứng khoán phục hồi. JMP Securities ước tính ngành công nghiệp môi giới chứng khoán sẽ có thêm khoảng 10 triệu khách hàng mới vào năm 2020 theo dữ liệu tải xuống ứng dụng từ SimilarWeb. Hơn 6 triệu khách hàng đó sẽ đổ xô đến Robinhood - một sàn giao dịch chứng khoán với ưu thế giao dịch không mất phí hoa hồng.

Cuộc đua của các sàn giao dịch chứng khoán trong nỗ lực thu hút và giữ chân nhà đầu tư

Năm 2013, ngành công nghiệp môi giới chứng khoán siêu cạnh tranh đã bị chấn động bởi sự xuất hiện của Robinhood - công ty sáng lập bởi Vlad Tenev - cung cấp dịch vụ giao dịch không mất phí hoa hồng với trải nghiệm người dùng mượt mà. Robinhood đã thành công trong việc trở thành chất xúc tác cho áp lực cạnh tranh giữa các sàn chứng khoán để cung cấp dịch vụ thân thiện với người dùng và ít tốn kém hơn.

Kỷ nguyên giao dịch không mất phí hoa hồng đã thúc đẩy một cuộc chạy đua khốc liệt giữa những nhà môi giới của nước Mỹ để bảo vệ thị phần của họ, tiếp sức cho sự điên cuồng giao dịch và gióng lên hồi chuông cảnh báo giữa những nhà đầu tư và nhà phân tích kỳ cựu. Các nhà phân tích nói rằng lĩnh vực chứng khoán đã chuyển đổi nhanh chóng trong hơn 18 tháng vừa qua hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ cuộc bùng nổ bong bóng dotcom từ hai thập kỷ trước. Điều này đã trao quyền cho các nhà đầu tư đầu cơ giao dịch trong ngày nhưng đồng thời cũng bóp méo cảm giác về rủi ro của họ.

Các công ty môi giới bán lẻ lớn như Charles Schwab, TD Ameritrade, ETrade và Interactive Brokers ở Mỹ đã chuyển sang giao dịch tự do từ tháng 10 năm 2019, thúc đẩy hoạt động giao dịch của các nhà đầu tư gia tăng đáng kể. Theo Steve Sosnick - trưởng bộ phận tư vấn chiến lược tại Interactive Brokers: “Người ta thường làm gì đó nhiều hơn nếu nó miễn phí. Và ngành công nghiệp này đã cho phép thực hiện giao dịch miễn phí - ít nhất là đối với khách hàng cuối”.

Việc không còn phí hoa hồng đã buộc các sàn giao dịch chứng khoán bắt buộc có mặt trong cuộc đua giữ chân khách hàng vì họ ngày càng phụ thuộc vào lượng khách hàng để kiếm lợi nhuận và chịu áp lực giảm chi phí trong khi đầu tư mạnh vào công nghệ. JJ Kinahan - trưởng bộ phận tư vấn chiến lược tại TD Ameritrade - cho biết: “Thật sự rất khó khăn để có được những tài khoản đăng ký mới. Khi bạn đã có được khách hàng, bạn sẽ không muốn mất họ”.

Để vượt qua mối nguy này, các sàn giao dịch chứng khoán đang nhắm vào các nhà đầu tư mới với nhiều hỗ trợ hơn để duy trì sự quan tâm của họ bằng cách cung cấp các nội dung về giáo dục, cập nhật tin tức tài chính, các bộ công cụ trong quá trình làm quen và thực hiện giao dịch.
 

Xem thêm: Sự chuyển đổi trong mô hình kinh doanh của ngân hàng tại Việt Nam - Cơ hội và thách thức

Hành vi nhà đầu tư thay đổi thế nào trong thời đại số?

TD Ameritrade đã hợp tác cùng Logica Research tiến hành một nghiên cứu về cách thời đại số đang ảnh hưởng và thay đổi hành vi của nhà đầu tư. Nghiên cứu này đã đưa ra một số góc nhìn thú vị mà thông qua đó, các sàn giao dịch chứng khoán có thể thấu hiểu hơn về khách hàng của mình và đưa ra những chiến lược đúng đắn cho giai đoạn kế tiếp.

1. Công nghệ đang dần len lỏi vào cuộc sống tài chính của các nhà đầu tư

Chúng ta đang ở trong thời đại số 4.0 nơi người ta mong đợi được tiếp cận với thông tin và sự hỗ trợ mọi lúc mọi nơi qua bất kỳ thiết bị nào. Theo kết quả nghiên cứu:

• 58% số nhà đầu tư nói rằng công nghệ là một phần trong tài chính của họ. Họ có một vài tài khoản trực tuyến và thỉnh thoảng vẫn muốn nói chuyện với người thật hơn.
• 30% số nhà đầu tư không thể thiếu công  nghệ trong tài chính của họ. Tất cả thông tin và tiền bạc của họ đều được số hóa, tự động và quản lý bằng công nghệ.
• 12% không sử dụng công nghệ với tài chính. Họ muốn làm việc với người thật, nhận thông báo qua thư điện tử và giao dịch thông qua những khía cạnh cụ thể và hữu hình với tiền bạc của họ.

Những con số trên đã cho thấy các nhà đầu tư ngày càng tiên tiến về công nghệ và họ đang hướng tới những giải pháp tài chính mang tính cá nhân hóa, tức thì và đơn giản.
 

2. AI và machine learning mang lại nhiều lợi ích

Sẽ có một sự thay đổi lớn về những gì các nhà đầu tư mong đợi và cách họ tương tác với tài chính vì công nghệ đang dần ăn sâu vào cuộc sống hàng ngày của họ. Người tiêu dùng cảm thấy thoải mái với những trải nghiệm như Amazon và Netflix sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và machine learning để đưa ra các đề xuất dựa trên lịch sử mua hàng và thói quen xem của họ. Đổi lại, hầu hết các nhà đầu tư nói rằng họ cảm thấy ổn với việc công nghệ sử dụng dữ liệu về hành vi trước đây và thông tin của họ để đưa ra đề xuất (79%). Trong đó, 58% nói rằng các đề xuất đó thực sự hữu ích và 34% thấy chúng thỉnh thoảng hữu ích.

Sức mạnh của AI và machine learning cho phép khách hàng truy cập thông tin nhanh chóng, từ đó đưa ra quyết định giao dịch một cách tự tin hơn. Việc ứng dụng những công nghệ này sẽ nâng cao cả trải nghiệm của nhà đầu tư cũng như cách các cố vấn viên hỗ trợ khách hàng của họ. Các nhà đầu tư thậm chí có thể mong đợi những trải nghiệm cá nhân hóa hơn từ AI và machine learning trong 5 năm sắp tới so với tất cả những gì chúng ta từng biết trước đó. Trong tương lai khi công nghệ được cải tiến và tinh chỉnh, chúng sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc đưa ra những thông báo giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định và xây dựng chiến lược của riêng họ.
 

3. Điểm chạm con người mang tới những trải nghiệm cá nhân hóa hơn

Các nhà đầu tư thích giao dịch với máy tính hay con người? Điều đó tùy thuộc vào trường hợp cụ thể. Các nhà đầu tư ngày càng thoải mái với việc sử dụng công nghệ nhưng khi có mối lo ngại, họ vẫn muốn làm việc cùng con người.
 

Hầu hết các nhà đầu tư thích việc máy tính sử dụng dữ liệu của họ để đưa ra những đề xuất tốt nhất. Họ muốn tích hợp nhiều hơn và cởi mở với việc cho các công ty sử dụng dữ liệu của mình để phát triển những chiến lược độc đáo. Họ cũng tin rằng máy tính vượt trội so với con người trong khía cạnh đưa ra những phân tích nhanh chóng, đơn giản, phù hợp, tối ưu lợi nhuận, giảm thiểu thuế và tùy chỉnh portfolio đầu tư với những cập nhật thường xuyên.

Tuy nhiên, khi nhà đầu tư có thắc mắc hay lo lắng liên quan đến đầu tư, hơn ¾ những người được hỏi thích nói chuyện với con người hơn. Họ cảm thấy người thật sẽ đưa ra những lời khuyên về đầu tư tốt hơn trong trường hợp đó. 

Bởi những diễn biến tâm lý như vậy, thành công sẽ thuộc về các sàn giao dịch chứng khoán có thể kết hợp nhuần nhuyễn sự thấu cảm với sự đổi mới của công nghệ. Ở những vấn đề mang tính cá nhân như tiền bạc, việc kết hợp sự tiện lợi của công nghệ với những tương tác của con người đúng lúc đúng chỗ là vô cùng quan trọng. Công nghệ cao, điểm chạm đúng chính là tầm nhìn của tương lai.

4. Các giải pháp công nghệ giúp tiết kiệm thời gian, cung cấp quyền kiểm soát, khả năng dự đoán và có độ tin cậy cao

Theo nghiên cứu, chỉ có chưa đến ⅓ những người được khảo sát đánh giá các giải pháp công nghệ vẫn có điểm yếu khi ứng dụng vào quá trình giao dịch của họ.
 

5. Nhà đầu tư mong muốn sự đơn giản

Các nhà đầu tư mong muốn sự đơn giản trong suốt quá trình trải nghiệm đầu tư. Khi được hỏi, 42% số người trong nghiên cứu nói rằng họ muốn thấy sự đơn giản trong quy trình đầu tư, 35% muốn thấy sự đơn giản trong quá trình học hỏi về đầu tư, 11% muốn sự đơn giản trong việc đầu tư nói chung và 6% trong số họ muốn sự đơn giản trong việc nhận lời khuyên về đầu tư. 

Nhà đầu tư cũng mong muốn việc quản lý tài chính trên điện thoại dễ dàng như việc mua sắm trực tuyến.

Tuy nhiên, trong không gian đầu tư, mọi thứ phức tạp hơn một chút vì bạn đang giải quyết một số vấn đề dài hạn và phức tạp - tương lai tài chính của bạn. Nhưng điều đó không có nghĩa là mọi thứ phải phức tạp. Đơn giản không có nghĩa là ít thông tin hơn. Đơn giản có nghĩa là cung cấp thông tin và lượng thông tin phù hợp để nhà đầu tư có thể đưa ra những quyết định dựa trên kiến thức họ có được.

6. Trải nghiệm đầu tư xuyên suốt là cần thiết

Bên cạnh sự đơn giản, nhà đầu tư mong muốn có được trải nghiệm đầu tư xuyên suốt, đa nền tảng ở trên bất kỳ thiết bị nào. Nghiên cứu của TD Ameritrade chỉ ra, nhà đầu tư sẽ lựa chọn các giải pháp công nghệ nếu nó có thể đưa ra những lời khuyên đầu tư phù hợp (90%). Họ cũng sẽ sử dụng nó nếu tất cả thông tin được tập trung và có thể dễ dàng truy cập (52%). Ngoài ra, 44% nói rằng họ muốn giải pháp công nghệ đó có thể cung cấp các phân tích nhanh chóng, đơn giản và được tùy chỉnh theo nhu cầu của họ.

=> 10 bài học đắt giá minh chứng cho công nghệ “lỗi thời” ảnh hưởng đến trải nghiệm ngành ngân hàng
 

Sàn giao dịch chứng khoán thích ứng với hành vi nhà đầu tư

Nắm bắt được hành vi nhà đầu tư thay đổi trong thời đại công nghệ số, chúng tôi đã khảo sát một số sàn giao dịch chứng khoán nước ngoài có tiếng và được đánh giá cao để kiểm chứng thông tin xem họ thích ứng để phục vụ nhu cầu của nhà đầu tư tiềm năng thế nào. Qua đó, chúng tôi nhận thấy một số xu hướng nổi bật:

1. Sàn giao dịch chứng khoán phát triển đa nền tảng (app, web,...)

Là việc phát triển đa nền tảng giúp nhà đầu tư có trải nghiệm giao dịch xuyên suốt mọi nơi mọi lúc qua bất kỳ thiết bị nào.

2. Phát triển nhiều kênh thông tin (livestream, podcast, webcast,...) để nhà đầu tư có thể dễ dàng tiếp cận và truy xuất thông tin

Các sàn giao dịch chứng khoán đã phát triển rất nhiều kênh thông tin giáo dục để nhà đầu tư mới có thể tiếp thu kiến thức giao dịch một cách dễ dàng và miễn phí. Đối với các nhà đầu tư đã có kinh nghiệm, những kênh thông tin này cũng là cách để sàn giao dịch cập nhật thông tin liên tục về sự biến động của thị trường, từ đó đưa ra những quyết định đầu tư kịp thời và hiệu quả.

3. Cung cấp bộ công cụ tài chính hỗ trợ quá trình giao dịch

Việc cung cấp bộ công cụ tài chính hỗ trợ giúp các nhà đầu tư giao dịch hiệu quả hơn và đây cũng là điểm giữ chân các nhà đầu tư ở lại với sàn giao dịch. Việc sàn giao dịch phát triển công cụ tài chính cũng giúp họ có năng lực cạnh tranh với các đối thủ khác trên thị trường.

4. Công cụ giao dịch đơn giản - cá nhân hóa thông tin cho nhà đầu tư

Việc giao dịch đơn giản và thông tin truy cập được cá nhân hóa giúp nhà đầu tư có trải nghiệm giao dịch tốt hơn trên sàn giao dịch chứng khoán. Đây cũng là xu hướng của tương lai khi nhà đầu tư vừa có được sự đơn giản họ mong muốn từ công nghệ, vừa được tiếp cận với những thông tin phù hợp với nhu cầu và chiến lược đầu tư của họ.

5. Cập nhật real-time biến động thị trường

Các chart/ bảng cập nhật real-time biến động thị trường là điều kiện tiên quyết của các sàn giao dịch chứng khoán vì nó giúp nhà đầu tư được cập nhật kịp thời và đưa ra quyết định đầu tư chính xác.

6. Tích hợp AI trong sàn giao dịch

Sàn giao dịch tích hợp AI có thể cung cấp cho nhà đầu tư dữ liệu thông tin như họ mong muốn và với sự trợ giúp của công nghệ, việc giao dịch sẽ diễn ra hiệu quả hơn.

7. Cung cấp tài khoản demo trước khi giao dịch thật

Với các nhà đầu tư mới, sàn giao dịch chứng khoán thu hút bằng cách xây dựng thư viện kiến thức cho họ. Đồng thời, các sàn giao dịch sẽ cung cấp tài khoản cho nhà đầu tư thử giao dịch trước khi mở tài khoản và giao dịch thật để họ có kinh nghiệm thực chiến.