Làm sao để thiết kế tìm được tới insight chất lượng?

Có được Insight từ một đôi mắt mới

Marcel Proust từng viết trong tiểu thuyết La Prisonniere của mình rằng: “Hành trình khám phá đích thực không phải là tìm kiếm một nơi chốn mới, mà là có được một đối mắt mới”. Theo ông, khám phá không chỉ đơn thuần là việc di chuyển vật lý, mà nó còn có thể là trải nghiệm thế giới qua một lăng kính khác - một đôi mắt mới.

Với vai trò là designer, nó khá quen thuộc với chúng ta. Chúng ta tìm hiểu và trải nghiệm thế giới. Chúng ta để mình được trôi theo các dòng chảy văn hóa, hòa vào cuộc sống của con người, tương tác và học hỏi từ hành vì và cảm xúc của họ. Chúng ta nghiên cứu, thu thập tài liệu, đặt câu hỏi, xác định những định hướng và nguyên tắc. Chúng ta tìm kiếm những insight, thứ cho phép chúng ta hiểu, phân tích và khám phá hình hài của thế giới.

Insight là gì?

Một Insight là ý nghĩa của những kiến thức sâu, là hành trình tìm kiếm cơ hội và là một hành vi thách thức các mô hình. Trong đó:

• Kiến thức sâu là sự hiểu sâu về con người, tổ chức hay thế giới. Những kiến thức này chính là những kiến thức cho chúng ta khoảnh khắc “aha”
• Một cơ hội thường sẽ là một câu hỏi hơn là một câu trả lời. Chúng truyền cảm hứng, cho chúng ta tưởng tượng về sản phẩm, dịch vụ hay hệ thống mới, từ đó, có thể đáp ứng một nhu cầu bị bỏ quên nào đó ngoài kia.
• Một mô hình là một hệ thống dựa trên những nguyên lý, phương pháp, tiêu chuẩn hay concept cụ thể. Chúng là một tập hơp chứ không chỉ là một yếu tố riêng lẻ nào, dù nó là một hệ thống, một pattern, một tổ chức hay một người, một vật. Một mô hình thay đổi khi các yếu tố bên trong nó thay đổi.

Insight là đôi mắt mới cho designer, để có thể đồng cảm với con người, hiểu hệ thống, hiểu thế giới. Từ đó, chúng ta tìm ra những nhu cầu chưa được đáp ứng, xác định cơ hội và ý tưởng. Ngoài ra nó còn cho chúng ta khám phá quá khứ, hiểu sâu hơn về hiện tại và hình dung về tương lai.

Tại sao là insight?

Với vai trò là designer trong thế giới thương mại, chúng ta tìm ra insight để giúp doanh nghiệp có thể thành công và nổi bật giữa đám đông. Sau đây là một số lý do tại sao những doanh nghiệp thành công đều tìm kiếm insight:

1. Xác định và xem xét vấn đề: Einstein từng nói “Nếu tôi có một giờ để giải quyết một vấn đề, tối sẽ dành 55 phút nghĩ về vấn đề ấy và 5 phút để nghĩ về giải pháp”. Tìm kiếm insight là cách để phơi bày vấn đề, thách thức những giả định.
2. Đồng cảm và tìm ra nhu cầu: Insight cho chúng ta thấy những hành vi, nỗi đau và nhu cầu của người dùng. Nó khai quật những niềm tin, khao khát thầm kín. Quan trọng hơn, nó giúp chúng ta đồng cảm với người dùng. Cho chúng ta cơ hội trải nghiệm những cảm xúc của họ.
3. Thổi bùng ý tưởng và thay đổi mô hình: Những câu chuyện tầm thường tạo ra những ý tưởng tầm thường. Để kinh doanh phát triển, chúng ta cần đặt ra những câu hỏi thú vị, cho chúng dẫn đường tới những ý tưởng lớn. Lúc này, insight sẽ là phương tiện đúng đắn để đi tới những câu hỏi đầy cảm hứng.
4. Hình dung tương lai: Insight không chỉ phơi bày những vấn đề của hiện tại, nó còn để lộ ra những cơ hội và thách thức có trong tương lai. Nó để chúng ta suy nghĩ sâu hơn về thế giới hiện tại và tạo ra những mục tiêu và kế hoạch lớn hơn cho tương lai khả dĩ.

Làm sao để có được insight chất lượng?

Không dễ gì để có được insight, nó cần thực hành, trải nghiệm, kiên trì và tích lũy. Nhưng ai cũng có điểm bắt đầu và sẽ dễ dàng hơn nếu chúng ta thực hành nó đúng:

1. Tích lũy: Insight tốt cần thời gian và bí quyết để có được nó là tích lũy kiến thức. Hãy tạo một kho lưu trữ trên Trello hoặc Notion để có thể thu lại những gì chúng ta quan sát được, viết xuống những suy nghĩ, câu chuyện. Chúng sẽ là những chất liệu quan trọng để ta sáng tạo và tìm hiểu insight sau này.
2. Thu thập dữ liệu, thông tin từ mọi nguồn: Designer là những người được đào tạo để xử lý dữ liệu định tính nhằm thu về những câu chuyện, trải nghiệm và kiến thức. Tuy nhiên, chúng ta có xu hướng tìm kiếm dữ liệu ấy bằng những nguồn trực tuyến như sách, báo, report. Còn để có được những insight tốt, chúng ta cần dành thời gian quan sát trên diện rộng, tìm hiểu những tín hiệu từ thị trường và khách hàng.
3. Phân tích với một tư duy rộng: Bản thân thiết kế đã là một ngành đa phương tiện, nó đòi hỏi một tư duy rộng vì luôn phải xử lý một lượng lớn thông tin. Chúng ta luôn phải tìm kiếm insight thông qua nhiều hình thái tư duy như: nguyên lý thiết kế, bản đồ khách hàng, nhân khẩu học, chân dung khách hàng.
4. Đưa ra ý kiến cá nhân: Trải nghiệm và background của chúng ta quyết định cách chúng ta nhận định insight. Thay vì chỉ nhìn vào dữ liệu, designer có thể đánh giá chúng từ góc nhìn cá nhân để có được một cách hiểu lạ lẫm với những dữ liệu ấy. Khi làm việc nhóm, cả nhóm có thể cùng xem xét, viết xuống những nhận định và trao đổi để thấy được những góc nhìn chung nhất.
5. Đặt câu hỏi: Câu hỏi là công cụ hữu hiệu khi tìm kiếm insight. Đặt câu hỏi và trao đổi khiến mọi người cởi mở, tạo có hội cho những ý tưởng được nảy ra, đóng góp vào việc hiểu vấn đề, tìm ra insight.

Kết

Vẫn còn nhiều tranh luận về insight và nghiên cứu trong cộng đồng thiết kế. Bởi nó có phạm trù rộng, liên quan tới cả những thứ như triết học, khoa học, cùng những tư tưởng về con người, cảm xúc và niêm tin. Tuy nhiên, bài viết này là để truyền cảm hứng học tập, tạo động lực cho chúng ta tiếp tục nghiên cứu và tìm kiến câu trả lời cho những câu hỏi tại sao, như nào, để giúp đem lại lợi ích cho doanh nghiệp, đoàn thể và rộng hơn là cho thế giới và con người.